A̱byintyok A̱tyap

Neet di̱ Wikipedia
A̱byintyok A̱tyap
A̱byinNaijeriya Jhyuk
A̱keangtungNietcen A̱fakan Jhyuk
Shyia̱ di̱ fam tyok a̱byinSi̱tet Ka̱duna Jhyuk
Coordinate location9°49′0″N 8°22′0″E Jhyuk
A̱kwak a̱son a̱byinDominic Gambo Yahaya Jhyuk
Language usedTyap Jhyuk
Map

A̱byintyok A̱tyap yet a̱ka̱ka̱rak a̱byin Naijeriya wa a̱si̱ A̱tyap ba ba̱ swan a̱niak fam a̱za A̱ghyui Ka̱duna wu di̱ tsok a̱ka̱wa̱tyia̱ Naijeriya ji di̱ fam a̱byin Fam A̱tyia̱ka̱u Naijeriya hu. Tyantung ji shyia̱ A̱tak Njei, Nietcen A̱fakan, a̱tak Si̱tet Ka̱duna, Naijeriya.[1][2]

Nkhang[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Á̱ ku kpaat A̱byintyok A̱tyap ka ma̰ a̱lyia̱ 1995 kya. Ma̱ a̱lyia̱ 2007, á̱ nang nhu shi nwuai Tutu A̱son.[3]

A̱gwomna̱ti[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Komiti Taada A̱tyap (Shong: Atyap Traditional Council) ja tyong nkyang Tyok A̱tyap na,[4] ma̱ng A̱gwatyap wu a̱ yong a̱pyia̱ nhu a̱ni.

Nka̱u ntyok[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

A̱bantyok[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Á̱nietnta̱m Á̱lyiat A̱gwomna̱ti Mali Si̱tet Ka̱duna ba ku nwuak la̱mba A̱bantyok Na̱ Nshyia̱ nang 16, A̱bantyok Nang Á̱ Shim Ma̱ng Á̱na a̱ni nang a̱fwuon a mbeang Mkpa̱m A̱baka̱keang Nang Á̱ Shim Ma̱ng Á̱na a̱ni nang 61.[5]

A̱bantyok Tyok A̱tyap[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

[6]Á̱si̱ nani nia yet a̱bantyok na kyiak neet a̱lyia̱ 1995 ba̱ng si̱ nat 2017:

La̱mba Lang A̱ka̱ka̱rak a̱lyoot Tyap A̱lyoot nta Kpat
1 A̱bwuiyap Ungwar Rohogo
2 Nietcen A̱fakan Zangon Urban
3 A̱shong A̱shyui Jankasa
4 Bafoi Kanai Gora Bafai
5 Cen A̱koo; Zama A̠won mameang
6 Gan Ka̠nai Gora Gan
7 A̱tak Njei (A̱batyok A̱tung Tyok) Ungwar Gaiya
8 Kanai Mali; A̠tsuung A̠byek mameang Gora Gida
9 Makomurum Kibori
10 A̱mancong Magadan Wuka
11 Mazaki Gidan Zaki
12 Ma̱nyii A̱ghyui Kigudu
13 Sop A̱koo Mabushi Kataf
14 Shilyam, Kwakhwu mameang
15 A̠takligan (Taligan), A̠ga̠mi mameang Magamiya
16 Zonzon Zonzon Gora

Da̱ a̱kwonu a̱kya, á̱si̱ nani nia si̱ yet A̱bantyok Nang A̱gwomna̱ti Ba Shim Ma̱ng Á̱na a̱ni mi̱ di̱ yong huni kyiak neet da̱ a̱lyia̱ 2017 ba̱ng si̱ nat, nang á̱ bu si̱ ntyap-a̱byin mbwak gwomna Si̱tet Ka̱duna wu di̱ yong huni, Nasir Elrufai a̱ni, a̱nyan wa á̱ ku nyia̱ a̱bwonu Premium Times, Nigeria nyia̱ komiti ji nang á̱ kpaat mat a̱lyiat nyia̱ tyok a̱bantyok si̱tet ji ka̱n tyak a̱lyiat na ji̱ si̱ kin tak nyia̱ a̱tai hyaat la̱mba a̱bantyok nang á̱ ku nyia̱ gbangbang a̱ni neet di̱n jen a̱zaghyi a̱lyia̱ 2001 ji ku mban kpa̱p kurum hu a̱zanghwang A̱yaakomiti A̱gwomna̱ti Mali ji ku si̱ ba̱ khat mba kyiak. Mat a̱nia wa, á̱ si̱si̱ nghyuai nna á̱ sak ma̱ng si̱sak nang na̱ za̱ ma ndi a̱ni di̱n jen lilyim a̱lyia̱ 2001 ji. Di ni̱nia na:

La̱mba Lang A̱lyoot a̱ka̱ka̱rak Tyap A̱lyoot nta Kpat
1 Nietcen-A̱fakan Zangon Urban
2 Jei (A̱batyok A̱tung Tyok) Ungwar Gaiya
3 Ka̠nai Gora
4 Zonzon Zonzon Gora

Tyantung[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Tyantung Tyok A̱tyap ji, jija yet A̱tak Njei, a̱jawa Magwatyap ka nshyia̱.[7]

Mi̱ mmam nanii, khwom nshyia̱ fwuo a̱gwomna̱ti Si̱tet Ka̱duna ba nang Nasir el-Rufai nkwak a̱son a̱ni ba̱ lyip yihwa mbyia̱ nang ma a̱gwam wu swan da̱ a̱vwuo ka nang ka̱ shyia̱ di̱ swat a̱ni di̱ fam a̱hwa di̱ nta a̱keang Zangon Kataf ka (Tyap: Nietcen-A̱fakan) nang A̱kpat-A̱fa̱taa-Á̱niet A̱tyin ba nhyat tyentyiang a̱ni, khwom hwa nang Atyap Community Development Association - ACDA wu (Sot Yaa̱son A̱tyap - SYA̱ ji) si̱ yong di̱ nyia̱ fi̱p mi̱ cet.[7]

Tyok[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

A̱ka̱sa tyok[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Tyok A̱tyap byia̱ a̱ka̱sa tyok a̱naai nang á̱ ka̱u ca̱caat ma̱ng kwaí nyaai A̱tyap ji. Di ni̱nia na:

La̱mba Lang Kwai A̱bakwai
1 A̱gbaat • A̱kpaisa
• Jei
• A̱kwak
2 A̱minyam • A̱fakan
• A̱son
3 A̱ku
4 A̱shokwa

Á̱nietba̱ngtyok[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Á̱ ngyei á̱niet ba̱ nyia̱ tyok ba di̱ Tyok A̱tyap hu A̱gwatyap.[8]

Bwoi a̱lyoot á̱nietba̱ngtyok A̱tyap hu[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Swang a̱lyiat ji neet swáng a̱lyiat Tyap sweang jini ja: a̱gwam ma̱ng A̱tyap (A̱tyap bya ba) a̱wot ji̱ si̱ fa "a̱tyutyok A̱tyap ba".[6]

Lyulyoot á̱nietba̱ngtyok[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Lyulyoot á̱nietba̱ngtyok hu kyiak neet a̱lyia̱ 1995 ba̱ng si̱ tat a̱fwun huhwa yet:

Tsa Ngaan A̱tyuba̱ngtyok
1995 2005 A̱tyushityok A̠gwam Ba̠la A̠de Da̠ukee (JP), A̱gwatyap I
2005 Zwat nyaai 6, 2016 A̱tyushityok A̱gwam Dr. Harrison Isuu Bunggwon (FNSE), A̠gwatyap II
Zwat swak ma̱ng jhyiung 12, 2016 Mam a̱fwun A̱tyushityok A̱gwam Dominic Ga̱mbo Yahaya (KSM), A̱gwatyap III[9][8]

Bu nwuan[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Ya̱fang[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

  1. "Gas Development will be Employed to Power Nigeria's Economic Transformation - NNPC Boss".
  2. Awuhe, Terfa (Zwat A̱natat 16, 2020). "IDPs decries non-compliance with COVID-19 protocols".
  3. "ATYAP (KATAF) PEOPLE THE ABORIGINAL PEOPLE OF KADUNA" (di̱n Shong). Trip Down Memory Lane, Zwat A̱kubunyiung 10, 2013.
  4. "Atyap Traditional Council Takes Proactive Measures Over Crises". The Dream Daily, 9 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2016.
  5. "Ministry of Local Government Affairs".
  6. 6.0 6.1 Akau T. L., Kambai (2014). "The Tyap-English Dictionary". Benin City.
  7. 7.0 7.1 Bodam, Sule Tinat (Zwat A̱natat 21, 2021). "Why Atyap Community is Protesting Another Kaduna State Government White Paper on Cudjoe, AVM Usman Muazu Reports on the 1992 Zangon Kataf Conflict (2)". Intervention.
  8. 8.0 8.1 "El-Rufai urges new Agwatyap, others to promote peace".
  9. Ayuba Kefas (2016). "Atyap People, Culture and Language". Unpublished. p. 12.

A̱ka̱fwuop nta[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Media related to A̱byintyok A̱tyap at Wikimedia Commons