Bibi Bakare-Yusuf

Neet di̱ Wikipedia
Bibi Bakare-Yusuf
a̱tyubishyi
Sot mbyina̱nap Jhyuk
A̱byin mbyinNaijeriya Jhyuk
A̱tuk mbyin1970 Jhyuk
A̱keang mbyinLegwot Jhyuk
Lilyem a̱ lyen lyiat, lyuut ku tyia̱ bwak ma̱ng a̱nhu a̱niShong Jhyuk
Ta̱macademic, writer, editor, publisher Jhyuk
A̱ ku nat fang hu ma̱Goldsmiths, University of London, University of Warwick Jhyuk
Academic degreebachelor's degree, master's degree, Doctor of Philosophy Jhyuk
Za̱nang nang gu ku san a̱niOkayAfrica 100 Women Jhyuk

Bibi Bakare-Yusuf Hon. FRSL (byin 1970) yet a̱tyutat-a̱pyia̱, a̱tyulyuut ma̱ng a̱tyujhyuk Naijeriya wa neet Legwot, Naijeriya. A̱ yet a̱tyonyiung ma̱ á̱niet ba̱ ku kpaat ka̱mpa̱ni shei nkhang nang á̱ ngyei Cassava Republic Press a̱ni ma̱ a̱lyia̱ 2006, mi̱ A̱buja[1] mbeang Jeremy Weate. Á̱ bwuo Cassava Republic Press ma̱ng cat ghyuai kurum teang, cat shyia̱ a̱wot á̱ byi̱k á̱niet mali ba̱ nang A̱gwaza ku nang mba za̱nang lyen nkyang a̱ni, ma̱ng shei á̱nietlyuut Afi̱rika nang á̱ ni̱ dyep di̱ nfam Yurop ma̱ng A̱merika nia ma̱nyin di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t.[2] Á̱ ti̱n Bakare-Yusuf a̱ yet A̱ti̱ba Cyin sot Royal Society of Literature ma̱ a̱lyia̱ 2019, á̱ si̱ bu ti̱n nggu a̱ yet A̱ti̱ba Yale World, A̱ti̱ba Desmond Tutu ma̱ng A̱ti̱ba Frankfurt Book Fair meang.[3]

A̱son shyicet ma̱ng tat-a̱pyia̱[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Á̱ byin Bibi Bakare-Yusuf ma̱ a̱keang Legwot kya, mi̱ Naijeriya, a̱wot a̱ si̱ shyei a̱ nat a̱byin Nggi̱lan nang gu ku shyia̱ ndyia̱ 13 a̱ni. A̱ nat fang hu mi̱ Kwoleji Goldsmith, Yunuvasi̱ti London, a̱vwuo ka nang gu ku fang Communication and Anthropology, a̱ si̱ shyia̱ PhD mi̱ Gender Studies neet mi̱ Yunuvasi̱ti Warwick.[4][5]

A̱kariya ma̱ng kpaat Cassava Republic Press[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Ma̱ a̱lyia̱ 2006, Bakare-Yusuf — a̱nyan wa di̱n jen a̱ja ku yet a̱tyutat-a̱pyia̱ mi̱ MA̱ ma̱ng Naijeriya — ku kpaat ka̱mpa̱ni ma̱ng Jeremy Weate[6] ba̱ tsot á̱cucuk lyuut lyulyuut Afi̱rika á̱niet ma̱ a̱di̱di̱t ba̱ maai kwai ma̱ hyom ba̱ fwuong nyinyang.[2] Ba̱ ku lyen kyang tazwa a̱bwuanng ku shei nkhang bah jen ji nang ba̱ tsa a̱ni, "mi̱ cat nyia̱ hu hwa ma̱ng cat li nang á̱niet Afi̱rika bya lyuut ba̱ si̱ byia̱ nkhang na nang ba̱ lyuut a̱ni. Á̱niet fuut nfwuo di̱ fam shei nkhang nang Margaret Busby, a̱kpa̱ndang-kpaat Allison & Busby, bya ku yet nzi̱t a̱yaagwaknvak", ma̱nang Bakare-Yusuf ku hyia̱ a̱ni: "A̱cyetaneang ka, Margaret Busby, ma̱ng nghyuap ma̱ a̱di̱di̱t bya ku tyiet nung a̱ swak!"[7] A si̱ ka jhyung,

" Jen ji nang n bwuok a̱ nat Naijeriya nang a̱tyutat-a̱pyia̱ a̱ni, á̱ ku mbyia̱ nkhang nani ma̱ a̱di̱di̱t nna na̱ yet nta̱m á̱nietlyuut Afi̱rika nia a̱wot á̱ shei nna a̱mgba̱m a̱ma̱nyi A̱shong kya, mi̱ na̱ si̱ nwai shyia̱ a̱mali.... Huhwa n si̱si̱ nkyiak yong, 'Ndei, n na ntsa ka̱mpa̱ni shei nkhang’. Cassava Republic Press. N za̱ lyen ku kyang bah, ku kyang ku kyang ku kyang, tazwa shei nkhang! N dyen kuzang kyang tazwa fang ma̱ng lyuut, a̱wot n si̱ nwai lyen kyang tazwa a̱bwuanng shei nkhang. Á̱niet milyon 150. Milyon 77 á̱si̱ mba yet nfi̱ng nia na̱ ka̱ ntat ndyia̱ 30 bah. Zi̱ na nyia̱ ni wa zi̱ tyia̱ á̱niet a̱bya ba̱ nwuo fang? Á̱niet a̱bya bya jwaat á̱ghyi da̱nian n shyia̱ n ta̱bat mba. Zi̱ cat zi̱ ta̱bat nfwuo. Zi̱ cat zi̱ ta̱bat mba zi̱ lyip kyang hu nang ba̱ yet a̱ni, a̱wot zi̱ ka lyip sot-á̱niet ji meang."[8]

Di̱ wa̱i a̱lyoot ka̱mpa̱ni ka, a̱ si̱ nyia̱ a̱ni: "Cassava yet tangka̱i kyayak hwa nang á̱ yaan a̱ni ku si̱ byia̱ nkyang nok vam nang á̱ maai nshyia̱ di̱ fam Afi̱rika Jenshyung ma̱ng da̱ a̱ka̱vwuo nang á̱niet Afi̱rika nshyia̱ a̱ni mi̱ swanta hu. N ku cat a̱li shei nkhang kya ka̱ na nfwuop Afi̱rika ma̱ng a̱pyia̱ nggu mbeang á̱niet nggu ba̱ swak a̱ma̱nyi A̱shong a̱wot ma̱ng vak ghyang hu. A̱di̱dam Ri̱pobi̱lik wu si̱ yong da̱ a̱kwonu tyiai tyok ma̱ng a̱tsan a̱fai.... A̱laseap ka̱mpa̱ni wu wa yet 'Tsuung A̱di̱dam-tswa Afi̱rika wu', zang wa tyia̱ ca̱caat ma̱ng a̱lyoot a̱bwuanng nzi̱t a̱ni."[2]

Bakare-Yusuf ku lyiat ba̱t tazwa kyang ku mbyia̱ ku myim á̱niet Afi̱rika na̱ ta̱bat shei nkhang ma̱ng lyuut nkwaa̱mbwat: "Zi̱ ku tsa Cassava Republic Press da̱nian zi̱ ku cat á̱niet Afi̱rika ba̱ nyia̱ tyok tazwa nvak nyian nkyang, ba̱ yet á̱niet hyei nkhang mi̱ á̱niet lyuut bibya ma̱nyin bah a̱wot ba̱ bu nyia̱ tyok da̱ nkyangta̱m ma̱ng ni̱nok hyei nkhang na."[9][10]

Sot Cassava Republic ji̱ byia̱ tyantung mi̱ A̱buja, Naijeriya a̱ni ku nok a̱pyia̱ nji a̱lyoot di̱ fam nkhang fi̱kshon (ma̱ng á̱nietlyuut nang á̱niet-san Za̱náng Caine, Za̱nang Á̱nietlyuut Munswat ji ma̱ng Za̱nang Orange)[11] mbeang fi̱kshon di̱ ntangka̱i lyuut njhyang, nang bwoi a̱bun. A̱mgba̱m ma̱ng a̱nia, mami lyulyoot hu á̱ mbyia̱ nkwaa̱mbwat mat mman ma̱ng nfi̱ng á̱tat-a̱ghyi, ma̱ng lyulyoot nvwuon ku ku nshyia̱ korikolom a̱byin Naijeriya a̱ni.[12] Mami á̱ca̱cet á̱nietlyuut nang ka̱mpa̱ni ji ku shei nkhang mba na á̱ mbyia̱ Sarah Ladipo Manyika, Lola Shoneyin, Teju Cole, Helon Habila, Elnathan John, Adaobi Tricia Nwaubani, Mũkoma wa Ngũgĩ, Chigozie Obioma, Abubakar Adam Ibrahim, Christie Watson, John Collins, Sade Adeniran, Toni Kan, Doreen Baingana, ma̱ng á̱ghyang á̱niet.[13][14]

Ma̱ a̱lyia̱ 2014, ba̱ si̱ tsa sot a̱meang nang á̱ ngyei Ankara Press, ma̱ng nta̱m na̱ shyia̱ di̱ li diji̱ta nang nkwaa̱mbwat-ili̱kti̱ronik a̱ni,[15] ba̱ fa shei "tangka̱i nkhang cat fai" hwa ku na nyia̱ fi̱p ma̱ng kyang hu nang taada byia̱ a̱ni, ku na ntyai shyicet ma̱ng kyangcat a̱nyiuk ma̱ng á̱tyok Afi̱rika a̱fwun a̱ni:[16][17][18][19] "Zi̱ cat ta̱fwat ji̱ na nvwuong a̱di̱dam na̱ byia̱ ninian a̱ni tazwa tyok, bwan bubwan a̱di̱dam ma̱ng laai á̱sam. A̱za ma̱ng a̱mgba̱m, zi̱ cat á̱nietlyuut ba̱ na nnwuak a̱nyiuk Afi̱rika a̱wat ba̱ li kpa a̱pyia̱ mba hu ku swak a̱ lan di̱ tsot a̱ni."[20] A̱tyukpaat Bakare-Yusuf ku nyia̱: "N fwuong a ngyei ku myim zi̱ tyia̱ á̱di̱dam nzi̱t na tazwa lyuut lyulyuut Afi̱rika di̱ si̱sa.... Zi̱ nwai nyia̱ a̱di̱dam tazwa lyuut lyulyuut Afi̱rika nang genre fiction. A̱mgba̱m ma̱ng a̱nia, genre fiction wa yet a̱tsak kyang wu nang a̱ka̱sa shei nkhang na shei mami a̱mgba̱m swanta hu."[21]

Mi̱ Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2016, Bakare-Yusuf si̱si̱ ntsa sot ji̱ nwai yet si̱ a̱gwomna̱ti jhyang, nang á̱ ngyei The Initiative for Equal Rights (TIERS), ji̱ nyian ta̱m mat mban ma̱ng cok a̱ka̱wat á̱nietbishyi tazwa mba ba̱ nwai shi a̱ni mi̱ Naijeriya ma̱ng Afi̱rika Jenshyung.[22]

Cyin[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

  • Mi̱ Zwat Swak ma̱ng Sweang 2018, bi̱log lyuut lyulyuut Brittle Paper si̱ ti̱n Bibi Bakare-Yusuf a̱ yet A̱tyu Lyuut Lyulyuut Afi̱rika A̱lyia̱ wu, za̱nang ji̱ "tyai á̱niet ba̱ nyian ta̱m di̱ mi̱n ghwut ma̱ng a̱pyia̱ mba a̱ni kpa̱sai mat ba̱ ba̱ng cuk kpaat lyuut lyulyuut Afi̱rika a̱ni ma̱ a̱lywei".[23]
  • Á̱ ti̱n Bakare-Yusuf a̱ lyiat nang a̱gba̱ndang a̱tyulyiat wu ma̱ a̱tung A̱yet Abantu Book a̱tat ka mi̱ Soweto, Afi̱rika A̱tak, ma̱ a̱lyia̱ 2018.[24]
  • Ma̱ a̱lyia̱ 2019, á̱ si̱ khai Bakare-Yusuf nang A̱ti̱ba Cyin Royal Society of Literature.[25][26]
  • Ma̱ a̱lyia̱ 2020, Bakare-Yusuf si̱ ya za̱nang "A̱tyu-A̱fi̱rika Nang Á̱ Khap Á̱ Sak a̱ni Mat Cyin" nang sot ASAUK ku nwuak a̱ni, ji̱ cyin á̱niet ba̱ ku nyia̱ kyang ku si̱sak nang á̱ na khap mba á̱ cyin mba a̱ni di̱ kyai myiam Afi̱rika.[27][28][29]

Ya̱fang[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

  1. "Bibi Bakare-Yusuf". Archived 2018-09-29 at the Wayback Machine, Aké Arts & Book Festival.
  2. 2.0 2.1 2.2 Sumaila Umaisha, "Rebuilding the reading and writing culture (interview)", Everythin Literature, 17 Zwat Tswuon 2008.
  3. "Bibi Bakare-Yusuf". Royal Society of Literature. Retrieved 7 Zwat A̱kubunyiung 2021.
  4. "Bibi Bakare-Yusuf" (in German). comics-berlin.de. Archived from the original on 2021-04-19. Retrieved 2020-05-02.
  5. Mark Piesing, "Nigeria's Bibi Bakare-Yusuf: 'Our Brand Is Growing'", Publishing Perspectives, 6 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2016.
  6. Belinda Otas mbeang Tolu Ogunlesi, "Feeding the African Imagination: Nigeria’s Cassava Republic", Publishing Perspectives, 27 Zwat Nyaai 2010.
  7. Riley Mang (2019). "Interview with Bibi Bakare-Yusuf". Los Angeles Review.
  8. Jennifer, "A Renewed Interest in Literature from Africa: Trailblazer Cassava Republic Press to Launch in the United Kingdom", Books Live, 25 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2015.
  9. "Bringing African writers to the public", BBC News, 14 Zwat Swak 2019.
  10. Jasmin Kirkbride, "'One country at a time, one book at a time': An interview with Bibi Bakare-Yusuf from Cassava Republic Press", BookBrunch, 13 Zwat Tswuon 2016.
  11. "Cassava Republic hosts Christmas Fair", Geosi Reads, Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2011.
  12. "Bibi Bakare-Yusuf, 2012", Á̱ti̱ba Swanta Yale.
  13. "Meet the authors", Writing a New Nigeria, BBC Radio 4.
  14. Emma Shercliff, "Five Nigerian novelists you should read", Voices – British Council, 8 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2015.
  15. James Murua, "Cassava republic unveils Nigeria’s newest romance imprint" Archived 2023-04-15 at the Wayback Machine, James Murua's Literature Blog, 20 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2014.
  16. "Ankara Press, new romance imprint from Cassava Republic Press", The Chimurenga Chronic, 15 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2014.
  17. Emma Shercliff, "Ankara Press: A New Kind of Romance", Africa is a Country, 15 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2014.
  18. Caroline Carpenter, "New 'empowering' romance imprint from Cassava Republic", The Bookseller, 17 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2014.
  19. "Ankara Press Debuts 6 African Romance Novels That are Better Than Mills & Boon", Brittle Paper, 14 Zwat Jhyiung 2015.
  20. Chinelo Onwualu, "Introducing Ankara Press" Archived 2017-03-05 at the Wayback Machine, Cassava Republic website.
  21. Solomon Elusoji, "Cassava Republic’s Inventive Prowess" Archived 2015-07-03 at the Wayback Machine, ThisDay, 27 Zwat Sweang 2015.
  22. "TIERs Appoints Dr Bibi Bakare-Yusuf as Chairperson of the Board" (in English). The Initiative for Equal Rights Press Release. 27 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 2016.
  23. Ainehi Edoro (22 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2018). "Bibi Bakare-Yusuf Is Brittle Paper's African Literary Person of the Year 2018". Brittle Paper.
  24. Bakare-Yusuf, Bibi (30 Zwat Swak ma̱ng Sweang 2018). "Archival Fever". Dipsaus Podcast (in British English). Soweto. Retrieved 10 Zwat Tsat 2021.
  25. "Myriad authors awarded at the Royal Society of Literature summer party", Myriad Editions.
  26. "RSL Elects 45 new Fellows and Honorary Fellows" Archived 2021-02-28 at the Wayback Machine, The Royal Society of Literature, 25 Zwat A̱taa 2019.
  27. "Bibi Bakare-Yusuf – ASAUK'S Distinguished Africanist Prize". ASAUK. September 2020. Retrieved 7 Zwat A̱kubunyiung 2021.
  28. "Bibi Bakare-Yusuf, Dr Jacinta Victoria Muinde Win African Studies Association UK 2020 Awards". James Murua's Literature Blog. 16 Zwat A̱kubunyiung 2020. Archived from the original on 7 Zwat A̱kubunyiung 2021. Retrieved 7 Zwat A̱kubunyiung 2021.
  29. Smit, Norman (21 Zwat A̱kubunyiung 2020). "Bibi Bakare Yusuf wins Distinguished Africanist Award". African Leadership Institute. Archived from the original on 7 Zwat A̱kubunyiung 2021. Retrieved 7 Zwat A̱kubunyiung 2021.

A̱ka̱fwuop nta[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]