Yujin Yonesi̱ku

Neet di̱ Wikipedia
Yujin Yonesi̱ku
a̱tyubishyi
Sot mbyina̱sam Jhyuk
A̱byin mbyinRomaniya Jhyuk
A̱lyoot da̱ a̱lyem mbyinEugène Ionesco, Eugen Ionescu Jhyuk
A̱lyoot mbyinEugen Dimitri Ionescu Jhyuk
A̱lyoot nang á̱ ku tyia̱ ngguEugène, Eugen Jhyuk
A̱lyoot kyangbwakIonesco, Ionescu Jhyuk
A̱tuk mbyin26 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 1909 Jhyuk
A̱keang mbyinSlatina Jhyuk
A̱tuk kwi28 Zwat Tsat 1994 Jhyuk
A̱keang kwi14th arrondissement of Paris Jhyuk
A̱vwuoniatMontparnasse Cemetery Jhyuk
A̱tyunswatRodica Ionesco Jhyuk
A̱lyem mbyinRomaniya Jhyuk
Lilyem a̱ lyen lyiat, lyuut ku tyia̱ bwak ma̱ng a̱nhu a̱niFi̱ransa, Romaniya Jhyuk
A̱lyem lyuutFi̱ransa, Romaniya, Shong Jhyuk
Fam nta̱mperforming arts, literary activity, drama, poetry Jhyuk
Cuk ji a̱ ku ba̱ng a̱niseat 6 of the Académie française Jhyuk
A̱ ku nat fang hu ma̱University of Bucharest, Carol I National College, Fraţii Buzeşti National College, Saint Sava College Jhyuk
Shi labeang ta̱m (tsa)1932 Jhyuk
Work period (end)1994 Jhyuk
Memba sot kwai-nfwuo-á̱nietTransnational Radical Party Jhyuk
Khwi ku nwuan-ta̱cya̱Orthodox Christian Jhyuk
Notable workThe Chairs, Rhinoceros, The Killer, The New Tenant, The Bald Soprano Jhyuk
A̱guguuttheatre of the absurd, Dada Jhyuk
Nominated forNobel Prize in Literature Jhyuk
Described at URLhttp://www.academie-francaise.fr/les-immortels/eugene-ionesco?fauteuil=6&election=22-01-1970 Jhyuk
Has works in the collectionMuseum of Modern Art Jhyuk
Copyright status as a creatorworks protected by copyrights Jhyuk

Yujin Yonesi̱ku ku Eugène Ionesco (Fi̱ransa: [øʒɛn jɔnɛsko]; á̱ byin nggu Eugen Ionescu, Romaniya: [e.uˈdʒen joˈnesku] (fa̱k); 26 Zwat Swak ma̱ng Jhyiung 1909 – 28 Zwat Tsat 1994) a̱ ku yet a̱tyulyuut nkhang maat Romaniya a̱ sa ngyet a̱tyu Fi̱ransa wa a̱ni a̱wot a̱ si̱ lyuut a̱lyiak da̱ a̱lyem Fi̱ransa a̱wot a̱ si̱ bu yet a̱tyonyiung ma̱ a̱yaakwak a̱son a̱zwu maat a̱maat avant-garde Fi̱ransa mi̱ sa̱ncuri 20 wu. Yonesi̱ku doot a̱ka̱hyia̱ a̱ si̱ fuut tyeizat mi̱ á̱di̱dam ma̱ng lyennkyangta̱m maat, a̱ si̱ tsa ma̱ng "a̱na̱nvan vwuo", The Bald Soprano zang wa ku mun yet kyang nyiung mami nkyang na̱ na nkhwat a̱tsan kyang hu á̱ ndyen nang A̱zwuvwuo ''Absurd'' ka ka̱ bai yet a̱ni, nang á̱ mbyia̱ nvwuo-maat ma̱ a̱di̱di̱t na̱ naat ca̱caat ma̱ng a̱di̱dam a̱tyufilosofi wu nang á̱ ngyei A̱li̱bat Ka̱mut a̱ni, ku tyai a̱kace á̱di̱dam absurdizi̱m ma̱ng surrealizi̱m na a̱ni.[1][2] Á̱ nwuak nggu yet memba Académie française ma̱ a̱lyia̱ 1970, a̱wot á̱ si̱ jong nggu a̱ywan a̱di̱dyep ma̱ a̱lyia̱ 1970 mbeang za̱nang Za̱nang Si̱tet A̱ti̱riya mat Lyuut Lyulyuut Yurop, a̱ si̱ bu ya a̱ywan san Za̱nang Urusha̱lima ji ma̱ a̱lyia̱ 1973.


Nkhang[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

A̱ ku byin Yonesi̱ku ma̱ a̱keang Si̱la̱tina kya mi̱ Romaniya. A̱tyia̱ nggu wu cong khwi hu ma̱ Cot A̱todok A̱romaniya hwa. A̱yang nggu wu yet kyangbwak Fi̱ransa mbeang kpang Romaniya hwa. Nang á̱ghyang nkwok a̱ni, a̱yang nggu wu ku yet Pi̱rotesi̱tan wa (khwi hu nang á̱ mbyin a̱tyia̱ wu a̱ni mbeang si̱ hu nang a̱yang wu a̱ ku yet a̱tyukhwi a̱todok a̱ni ma̱ a̱tsak si̱si̱ mbwuak ndyo a̱ni). Á̱ghyang á̱niet lyiat nyia̱ a̱yang wu yet a̱tyu A̱yahuda wa.[3][4][5] Á̱ ku nyia̱ Yonesi̱ku ba̱ptisman mi̱ Khwikristi A̱todok hwa. Nkhang ma̱ a̱di̱di̱t ku tyan a̱lyia̱ mbyin nggu ka nang 1912, ghyuap huni ku neet mi̱ a̱buk nyia̱ di̱ kap Yonesi̱ku a̱pyia̱ nggu, a̱nyan wa ku cat a̱lyia̱ mbyin nggu ka ka̱ kwa ma̱ ca̱caat ma̱ng a̱lyia̱ kwi a̱bagwaza nggu, a̱tyulyuut nvwuo-maat Romaniya nang á̱ ngyei Karagyale a̱ni.[6]

A̱lyiak da̱won nggu tyak ma̱ a̱byin Fi̱ransa kya a̱wot, ma̱nang gu ni̱ nshyia̱ a̱ja, a̱ si̱ li kyang nang gu nyia̱ ku ku byia̱ bwak mi̱ si̱sak nang gu nwuan swanta hu a̱ swak kuzang a̱vwuo a̱ghyang. Ma̱nang Deborah B. Gaensbauer ku wa̱i mi̱ Eugène Ionesco Revisited, "Ma̱nang gu shyia̱ di̱ cong mi̱ mam a̱won hu ma̱ a̱bakeang pi̱rovin ka nang á̱ swup ma̱ng a̱sai a̱bwuan a̱ni tafa kyai tswazwa a̱jenjai a̱sa̱khwot bula, sai hu si̱ shai [Yonesi̱ku] ma̱ gba̱mgbam."[7] Á̱ ku ma nggu ma̱ kpa̱ra̱ng ma̱ng sai ku hyaat a̱ni, fwuong á ngyei a̱ na fi̱ri̱p a̱za ma̱ng a̱gba̱ndang fwuong a̱ka̱ngka̱ra̱ng cet-vam. Nang gu si̱ mbwuok a̱ni a̱ si̱ "wak" a̱ ghwut ma̱ a̱byin ka a̱wot "sai" hu si̱ kai nggu a̱ ghwon, a̱ si̱ li nyia̱ a̱tsak swanta wu ka̱nang á̱ mak ma̱ng a̱si̱ nggu nang gu ku nkai a̱ ghwon a̱ni nhyat ma̱ng byian, za̱kwa byian ma̱ng nyian nta̱m tazwa nyian ta̱m ji̱ nwai byia̱ fa a̱ni. Si̱ huni meang si̱ bai ca̱caat ma̱ng shei á̱zanson hu nyia̱ a̱khwu ni̱ nkwok konyan ka̱ nkat di̱ ngaan hu.[8] A̱lyiak ta̱m nggu a̱ na nyia̱ a̱ma̱lyim a̱ni, si̱ tyai yong fai huni, tyai jhyuai da̱ a̱vwuo swanta á̱nietbishyi ka, nwuai tyei fwuo da̱ a̱lyiat, ma̱ng a̱shonshyon fwuong nyia̱ swanta ghyang ku lan si̱ nang zi̱ maai ntat a̱ni nshyia̱. Á̱ maai á̱ li zang kyang hu ku shyia̱ nggu a̱ni di̱ ya̱fang ma̱ng pyipyia̱ a̱lyiat á̱tsatsak nta̱m nggu na ma̱ a̱di̱di̱t: á̱nietmaat ba̱ cat "a̱keang sai" nang á̱ si̱ mi̱n ntat a̱ni (A̱tyuhyaai-á̱niet Wu, Cucuk Ji) ku fwuong swam swanta ku shyia̱ di̱ fam ghyang hu a̱ni (Kicong di̱ Wun hu); á̱nietmaat ba̱ san cet fi̱ri̱p a̱ni (Kicong di̱ Wun hu, Amédée, Á̱nietloo ma̱ng Nta̱m); vwuong vi̱vwuon swanta hu nang di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t ni̱ tyei a̱dyundyung a̱lyia̱ (a̱tyumaat Bérenger wu; sa̱u shisham tyei a̱sham shok mi̱ di̱ nwai fwuong kunak ('Amédée, Cucuk Ji, a̱tyumaat Bérenger wu); ma̱ng sang shot a̱khwu ka (Ghwut ma̱ng A̱gwam wu').

A̱ bwuok a̱ bai Romaniya ma̱ng a̱tyia̱ nggu ma̱ng a̱yang wu ma̱ a̱lyia̱ 1925 ma̱nang á̱nietmbyin nggu ba tyat nyeang mba hu a̱ni. A̱ja̱u a̱ si̱ ta̱bat cong Kwoleji A̱byin Sen Sava, a̱ sii du fang di̱ Lyuut Lyulyuut Fi̱ransa mi̱ Yunuvasi̱ti Bukha̱ret kyiak neet ma̱ a̱lyia̱ 1928 ba̱ng si̱ nat 1933 a̱wot a̱ si̱ swak mak yet a̱tyutyiet a̱lyem Fi̱ransa. Ma̱nang gu ni̱ nshyia̱ a̱ja a̱ni, a̱ si̱ myim ma̱ng Emil Cioran ma̱ng Mircea Eliade, a̱wot a̱tat ba si̱ kin ngyet á̱kpa̱ndang ku si̱ swan a̱nia a̱mgba̱m shyicet mba hu.[9]

Ma̱ a̱lyia̱ 1936 Yonesi̱ku si̱ bwuo Rodika Burileanu a̱byii̱k a̱ni. Ba̱ ku byia̱ nggwon-a̱nap a̱nyiung kya, Marie-France Yonesi̱ku, mat a̱nyan wa a̱ ku lyuut nkhang mman ma̱ a̱di̱di̱t na̱ nwai khwi taada a̱ni. Ma̱ng kyangbwak nggu hu, a̱ si̱ bwuok a̱ bai Fi̱ransa ma̱ a̱lyia̱ 1938 a̱ tyak ta̱si̱t yet dokto nggu ji. A̱wot Zwang Swanta II ji si̱ mi̱ ta̱bat nggu ma̱ a̱ja ma̱ a̱lyia̱ 1939, a̱ si̱ bwuok a̱ bai Romaniya, a̱wot a̱ si̱ bu shyiak fwuo nggu hu a̱nfaan a̱wot, ma̱ng beang á̱kpa̱ndang, a̱ si̱ shyia̱ nkwaa̱mbwat a̱cyiet na na̱ jong nggu a̱wat bwuok a̱ bai Fi̱ransa ka ma̱ a̱lyia̱ 1942, a̱ja wa a̱ si̱ swan ba̱ng si̱ bai tyak zwang ji, a̱ si̱ swan a̱keang Marseille a̱wot a̱ si̱ kin shyei a̱ nat ma̱ a̱keang Pari̱t ma̱ng kyangbwak nggu hu nang á̱ sii du byii̱k a̱keang a̱kya.

Ya̱fang[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

  1. [1] The Editors of Encyclopaedia Britannica. Eugène Ionesco; French dramatist. Britannica online
  2. [2] The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Theatre of the Absurd". Britannica online
  3. Nvak shyiat nkhang jhyang na nang Who's Who in Jewish History (A̱nyan wa yet A̱nyan mi̱ Nkhang A̱yahuda; Routledge, London, 1995) mbeang ati̱kut 'Ionesco Eugene' wu lyuut di̱ Encyclopaedia Judaica nyia̱ a̱yang Yonesi̱ku ku ngyet a̱tyu A̱yahuda wa a̱ni. Mami kwaa̱mbwat-lyuut-nkyang-a̱zafwun nggu hu nang á̱ lyen ba̱t a̱fwun a̱ni, a̱tyulyuut nkhang maat Romaniya nang á̱ ngyei Mihayilu Sebastyan a̱ni ku lyuut a̱ si̱ hyia̱ nang Yonesi̱ku nkwok ma̱ng a̱nggu nyia̱ a̱yang nggu wu "mi̱ nkai yet a̱nap A̱yahuda wa, neet ma̱ a̱keang Ki̱rayova." (Cf. Journal: 1935–1944, UK edition, 321.) Marie-France Yonesi̱ku, nggwon-a̱nap Yujin, si̱ bu bwoi nkhang di̱ sanggak a̱li mba ka nkyai a̱ni. Jean Ipcar wa ku yet a̱tyia̱ Marie-Therese Ipcar wu, a̱wot a̱ ku yet a̱tyukhwi Cot Luderan wa neet ma̱ a̱byin Fi̱ransa a̱wot nggu a̱yang Marie-Therese wu wa ku yet Aneta Yowanit, a̱nap A̱romaniya ma̱ng á̱nietmbyin ba̱ neet mi̱ Helat ba̱ ku yet byin Cot Á̱nietkhwi A̱todok wa a̱ni. A̱tyia̱ mbyin Jean wu ku yet a̱tyu á̱niet nwap Fi̱ransa wa a̱wot a̱ si̱ yet a̱tyu Cot Luderan wa a̱wot a̱lyoot nggu ka á̱ ngyei Émile Marin. A̱yang nggu wu, Anna, si̱ bu si̱ nyeang a̱tyok a̱ghyang á̱ ngyei nggu Sebastien Ipcher, a̱ja wa Jean nshyia̱ a̱lyoot a̱tyia̱ nggu ka, kap a̱lyoot nang Katolika a̱byin Fi̱ransa ngyei "Ipcher" ku "Ipchier" a̱ni. Da̱ a̱cywang a̱lyiat na̱ ki naat a̱ mbwuot nang Marie-Therese ngyet byin a̱niet A̱yahuda, Marie-France si̱ lyuut, na̱ bye neet mi̱ a̱tsak a̱lyiat wu nang á̱ ku byia̱ a̱fa-a̱feang ku a̱lyoot a̱tyia̱ a̱yang a̱tyia̱ nggu ka ku yet Lebel Fi̱ransa kya ke Lindenberg A̱yahuda-Jami̱ni kya. Ku a̱yang a̱tyia̱ a̱yang (a̱yang a̱tyia̱-a̱khwop) Yujin Yonesi̱ku ku yet byin A̱yahuda ku da̱ a̱nia wa bah, yet, ca̱caat ma̱ng a̱lyiat Marie-France, a̱kace wa ma̱ng kyang ku maai tat a̱ga̱faat but a̱ni bah, mi̱ da̱ a̱tan a̱ghyi nang Yujin Yonesi̱ku ku nwuan A̱yahuda ba ma̱ a̱tsak. Cf. Ionesco, Marie-France, Portrait de l'écrivain dans le siècle: Eugène Ionesco, 1909–1994, Gallimard, Paris, 2004.
  4. "Ionesco, Eugéne". www.jewishvirtuallibrary.org. Retrieved 2023-04-05.
  5. Elsky, Julia (2014-12-01). "Eugène Ionesco, 1942-1944 : Political and Cultural Transfers between Romania and France". Diasporas. Circulations, migrations, histoire (in English) (23–24): 200–214. doi:10.4000/diasporas.319. ISSN 1637-5823.
  6. "Søren Olsen, Eugene Ionesco's life". Archived from the original on 6 Zwat Tsat 2005. Retrieved 2 Zwat Tsat 2005.
  7. Gaensbauer, Deborah B. Eugène Ionesco Revisited. New York: Twayne Publishers, 1996.
  8. Ionesco, Eugene. Fragments of a Journal. Trans. Jean Stewart. London: Faber and Faber, 1968.
  9. Bejan, Cristina A. (2019). Intellectuals and Fascism in Interwar Romania. Cham, Shwit: Palgrave Macmillan. ISBN 978-3-030-20164-7.

Fang a̱zanson[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

  • —. Kpi̱t nkhang A̱tyu cat nkang a̱ghyang. kyai. Jean Stewart. London: Faber and Faber, 1968.
  • —. Ionesco : Théâtre complet, Pléiade edition. ISBN 2-07-011198-9
  • —. Notes and Counter Notes: Writings on the Theatre. Trans. Donald Watson. New York: Grove Press, 1964.
  • —. Present Past, Past Present. Trans. Helen R. Lane. Da Capo Press, 1998, p. 149. ISBN 0-306-80835-8
  • Ionesco, Eugène. Conversations with Eugène Ionesco. Trans. Jan Dawson. New York: [Holt, Rinehart and Winston], 1966.
  • Calinescu, Matei. Ionesco, Recherches identitaires. Paris [Oxus Éditions], 2005. Romanian version under Eugène Ionesco: teme identitare si existentiale. Iasi [Junimea], 2006. ISBN 973-37-1176-4 & (13)978-973-37-1176-6
  • The New Oxford Companion to Literature in French. ISBN 0-19-866125-8
  • Who's Who in Jewish History, Routledge, London, 1995. ISBN 0-415-12583-9
  • Esslin, Martin. The Theatre of the Absurd. Garden City, NY: Anchor Books, 1969.
  • Gaensbauer, Deborah B. Eugène Ionesco Revisited. New York: Twayne Publishers, 1996.
  • Hayman, Ronald. World Dramatists: Eugène Ionesco. New York: Frederick Unger, 1976.
  • Kraft, Barbara. Interview: Eugène Ionesco. Ontario, Canada: Canadian Theatre Review, York University, 1981.
  • Ionesco, Marie-France. Portrait de l'écrivain dans le siècle: Eugène Ionesco, 1909–1994. Pari̱t: Gallimard, 2004. ISBN 2-07-074810-3
  • Kamyabi Mask, Ahmad. Ionesco et son théâtre. Pari̱t: A. Kamyabi Mask, 1992. ISBN 978-2-9504806-3-7
  • Kamyabi Mask, Ahmad. Qui sont les rhinocéros de Monsieur Bérenger-Eugène Ionesco? (Etude dramaturgique) suivie d'un entretien avec Jean-Louis Barrault, Préface de Bernard Laudy. Paris: A. Kamyabi Mask, 1990. ISBN 978-2-9504806-0-6
  • Lamon, Rosette C. Ionesco's Imperative: The Politics of Culture. University of Michigan Press, 1993. ISBN 0-472-10310-5
  • Lewis, Allan. Ionesco. New York: Twayne Publishers, Inc., 1972.
  • Sebastian, Mihail. Journal: 1935–1944. London: Pimlico, 2003.
  • Sprenger, Scott; Mitroi, Anca. Bibliographie Ionesco. Bucharest: University of Bucharest Press. 2009.
  • Sprenger, Scott. Special Double Issue of Lingua Romana on Ionesco. 2004.
  • Wellwarth, George E. The Dream and the Play.
  • Guppy, Shusha (Fall 1984). "Eugene Ionesco, The Art of Theater No. 6". The Paris Review. Fall 1984 (93).
  • (di̱n Romaniya) Călinescu, Matei. O carte despre Cioran, Eliade, Ionesco. On Cioran, Eliade, Ionesco. In: Revista 22, no. 636, 2002. [3]
  • (di̱n Romaniya) Pavel, Laura. Ionesco. Anti-lumea unui sceptic (Ionesco: The Anti-World of a Skeptic). Piteşti: Paralela 45, 2002. ISBN 973-593-686-0
  • (di̱n Romaniya) Saiu, Octavian. Ionescu/Ionesco: Un veac de ambiguitate (Ionescu/Ionesco: One Hundred Years of Ambiguity). Bucharest: Paideia Press, 2011, ISBN 978-973-596-717-8
  • Kraft, Barbara. A Conversation with Eugene Ionesco Huffington Post, 2013
  • Orifiamma, ebook ita, ISBN 978-88-97618-22-5 (Il Club di Milano, 2013)
  • Perché scrivo?, ebook ita, ISBN 978-88-97618-01-0 (Il Club di Milano, 2013)
  • Kraft, Barbara, ebook usa, The Light Between the Shadows: A Conversation with Eugène Ionesco, 2014

A̱ka̱fwuop nta[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]