Yesu

Neet di̱ Wikipedia
Jump to navigation Jump to search
Yesu
human biblical figure, a̱tyubishyi
Sot mbyina̱sam Jhyuk
A̱byin mbyinHerodian Kingdom of Judea Jhyuk
A̱lyoot da̱ a̱lyem mbyinישוע Jhyuk
A̱lyoot nang á̱ ku tyia̱ ngguYeshua Jhyuk
A̱lyoot kyangbwakno value Jhyuk
A̱lyoot tyokKing of Poland Jhyuk
A̱tuk mbyin5 BCE Jhyuk
Birthdayunknown value Jhyuk
A̱keang mbyinBa̱italami Jhyuk
A̱tuk kwi7 Zwat Nyaai 30 CE, 3 Zwat Nyaai 33 CE Jhyuk
A̱keang kwiCalvary Jhyuk
Tangka̱i kwicapital punishment Jhyuk
Cause of deathcrucifixion Jhyuk
A̱tyia̱Joseph, God the Father, no value Jhyuk
A̱yangVirgin Mary Jhyuk
A̱na̱nyiukunknown value, James the Just Jhyuk
A̱tyunswatunknown value Jhyuk
A̱sakunknown value Jhyuk
Nggwonno value Jhyuk
RelativeAdam, Ibrahim, David, Desposyni Jhyuk
A̱liHoly Family, Davidic line Jhyuk
Incarnation ofGod the Son, Logos Jhyuk
A̱lyem mbyinGalilean dialect Jhyuk
Lilyem a̱ lyen lyiat, lyuut ku tyia̱ bwak ma̱ng a̱nhu a̱niGalilean dialect, Biblical Hebrew, Koine Greek, Aramaic languages Jhyuk
Convicted ofsedition, blasphemy Jhyuk
Penaltycapital punishment Jhyuk
Fam nta̱mcarpentry, Christian ministry Jhyuk
A̱kwok nta̱munknown value Jhyuk
Cuk ji a̱ ku ba̱ng a̱niprophet Jhyuk
A̱ ku nat fang hu ma̱unknown value, no value Jhyuk
Mali a̱gwomna̱tiheaven Jhyuk
A̱vwuonswatNazareth, Capernaum, Galilee Jhyuk
A̱vwuonta̱mGalilee Jhyuk
Lifestyleasceticism, turning the other cheek, Golden Rule, Via, Veritas, Vita, Son of God Jhyuk
NwapA̱yahuda Jhyuk
Khwi ku nwuan-ta̱cya̱Khwiyahuda Jhyuk
Feast dayKisi̱mat, Ita, Feasts of the Lord Jesus Christ Jhyuk
Worshipped byKhwikristi Jhyuk
A̱sa̱khwot a̱liunknown value, brown Jhyuk
Hair colorunknown value, black hair Jhyuk
Sot a̱sokAB Jhyuk
Medical conditionwound, wound, wound, Doot ma̱ng Swuan Yesu Kristi Jhyuk
Last wordsאבא, סלח להם, כי לא ידעו מה הם עשים, אמן אמר אני לך כי היום תהיה עמדי בגן עדן Jhyuk
Had as last mealbread, wine, vinegar Jhyuk
Notable workmiracles of Jesus, prayers of Jesus, parable of Jesus Jhyuk
A̱guguutapocalypticism Jhyuk
Yet kap nsotHoly Trinity Jhyuk
Based on Jhyuk
Replaced bySimon of Cyrene Jhyuk
Genreparable Jhyuk
Influenced byJohn the Baptist Jhyuk
Significant eventByin Yesu, Baptism of Jesus, Ministry of Jesus, Crucifixion of Jesus, Doot ma̱ng Swuan Yesu Kristi Jhyuk
DepictsChrist Jhyuk
Á̱ fang ma̱Christology Jhyuk
Hashtagchrist Jhyuk
Depicted bycultural depictions of Jesus, Holy Face of Jesus, Visions of Jesus and Mary, Shroud of Turin Jhyuk
Byia̱ za̱kwasinless Jhyuk
Nkhanghistoricity of Jesus Jhyuk
Byia̱ di̱dang mamiGod as king, charity, Cat, faith Jhyuk
Manifestation ofdying-and-rising deity Jhyuk
Vak shyiat kurumcharity Jhyuk
Narrative roleprotagonist Jhyuk
Manner of inhumane treatmentflagellation Jhyuk
Item disputed byCi A̱gwaza Jhyuk
Yet a̱fi̱pAntichrist Jhyuk

Yesu [lower-alpha 1] (c. 4 BC – AD 30 / 33), á̱ ka ngyei Yesu Na̱za̱ra̱t ku Yesu Kristi a̱ni, wa yet a̱tyu a̱ shyia̱ ma̱ka̱wa̱tyia̱ Khwikristi ka, khwi ku byia̱ shi swak kuzang hu mi̱ swanta hu a̱mgba̱m a̱ni. A̱ ku yet a̱tyushei a̱lyiat A̱gwaza a̱son sa̱ncuri a̱ ka ngyet A̱tyuyahuda wa, a̱ si̱ ka ngyet a̱kwak a̱son khwi wa a̱ni.[1] Krista ma̱ a̱di̱di̱t nwuak a̱cucuk nyia̱ da̱ nggu, a̱ yet A̱gwaza Nggwon wu wa mi̱ vam ma̱ng ma̱siya (Kristi wu) nang á̱ ku neet swat nfwuong bai nggu hu, nang á̱ ku shei á̱zanson a̱kwonu A̱gwaza mi̱ Kpa̱m A̱lyiat A̱gwaza A̱biru hu a̱ni.

Kpa̱mkpaan ma̱ng a̱mgba̱m á̱nietbyia̱lyen tazwa ce-gbangbang, a̱zafwun, shim nyia̱ a̱tsak a̱lyiat wa nyia̱ Yesu ku shyia̱ mi̱ swanta hu gbangbang.[lower-alpha 2]

Zop zuzop tazwa Yesu ji̱ shyia̱ nkhang na a̱ni ku tyia̱ á̱ si̱ ta̱taat nkyang jhyang na̱ tyei á̱ghyang á̱niet di̱ but mi̱ fwuo tazwa yet a̱cucuk nkyang jhyang mami A̱ka̱sham Nkhang na mat si̱sak nang Yesu nang á̱ lyuut tazwa nggu mami La̱p A̱nu Fai hu vwuon Yesu nkhang wu, ma̱nang a̱vwuonyiung nang á̱ maai á̱ nshyia̱ a̱yaarekwot tazwa shyicet Yesu ba shyia̱ ma̱ A̱ka̱sham Nkhang ni̱nia ma̱nyin. [9][lower-alpha 3] Yesu ku yet A̱tyoyahuda Galili wa, a̱nyan wa Yoona a̱tyunyia̱ ba̱ptisman wu ku nyia̱ nggu ba̱ptisman, a̱ sii du ta̱bat ta̱m mbeang á̱nietkhwi nggu hu,[1] a̱wot á̱ si̱ ngyei nggu "rabi" (a̱tyutyiet) di̱n jen ma̱ a̱di̱di̱t.[12] Yesu ku ngya fwuang ma̱ng A̱yahuda ba tazwa si̱sak nang á̱ na nkhwi A̱gwaza ku na lan tyia̱ a̱ca̱caat a̱ni, a̱ si̱ coot á̱niet, a̱ si̱ ka ntyiet di̱ kídee a̱ si̱ ka ntung á̱nietkhwi.[13][14] A̱ si̱ ta̱bat gu a̱ si̱ faat nggu shi̱ri̱ya mbwak á̱nietba̱ngcet A̱yahuda ba,[15] á̱ si̱ tyia̱ nggu mbwak a̱gwomna̱ti A̱rom ba, á̱ si̱ kpaat nggu da̱ a̱team a̱khwu ca̱caat ma̱ng oda gwomna Bilatut Babunte, a̱kwak a̱son a̱si̱ Rom ma̱ a̱keang Urusha̱lima.[13] ma̱ng kwi nggu hu, á̱nietkhwi nggu ba si̱ nwuak a̱cucuk nyia̱ gu ta̱ngam ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni, a̱wot sot á̱niet ba̱ ku tung a̱ni si̱ bwuak yet Sot á̱nietkhwi ntsa ji.[16] Di̱ ntsa hu, kwok a̱lyiat tyiet ma̱ng nkhang shyicet nggu ku swak neet ma̱ a̱bwonu nat a̱bwonu kya, a̱wot si̱ a̱hwa hwa si̱ yet a̱vwuo nang nkyang na̱ shyia̱ A̱ka̱sham Nkhang na nang á̱ lyuut a̱ma̱lyim sii du neet a̱ni.[17]

Di̱ tyiet Krista, á̱ mbyia̱ nwuak a̱cucuk hu nyia̱ A̱za̱za̱rak Ntswa wu wa ku tyia̱ Yesu di̱n vak nggwoneam ka ka̱ nwai lyen a̱tyok a̱ni nang á̱ ngyei Ma̱ryamu a̱ni - a̱nyan wa si̱ byin nggu, nyia̱ nkyang a̱ri̱bi̱di, kpaat kuntyin Sot Á̱nietkhwi Krista hu, a̱ si̱ khwu di̱n vak kpaat da̱ a̱team a̱khwu nang za̱nang shyiat ci a̱ka̱tuk nyia̱, ta̱ngam ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni, a̱wot a̱ si̱ nyeak a̱ nat Ma A̱gwaza tswazwa ka, neet a̱ja wa gu bu na bwuok a̱ bai a̱ka̱feang.[28] Ma̱ a̱di̱di̱t, Á̱nietkhwikristi ba nwuak a̱cucuk nyia̱ Yesu ni̱ ntyia̱ á̱niet ba̱ jhyi swat mba hu ma̱ng A̱gwaza. Tak Kpa̱sai Nice hu ntak nyia̱ Yesu na faat shi̱ri̱ya tazwa á̱niet nswuan ba ma̱ng mba ba̱ ka̱n kwi a̱ni[29] a̱zaghyi ku a̱ma̱lyim nang ba̱ nta̱ngam mi̱ vam neet mi̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni,[30][31][32] nyia̱ jhyiung nang á̱ dap á̱ sak ma̱ng Bwuok A̱ Bai A̱ka̱feang Yesu hu mi̱ Tat-a̱pyia̱ lyen jen ngaan Krista.[33] A̱di̱di̱t a̱di̱t Á̱nietkhwikristi ni̱ kyuak Yesu ntong nang A̱gwaza Nggwon wu mi̱ vam a̱tyubishyi, a̱tyofeang wu mi̱ A̱gwaza A̱tat mi̱ A̱tyonyiung wu. A̱wot susot Á̱nietkhwikristi a̱da̱dei ji̱ laai shi a̱ni si̱ lak a̱di̱dam A̱gwaza A̱tat mi̱ A̱tyonyiung wu, ku a̱jhyem ku di̱n kap, nang kyang ku naat ca̱caat ma̱ng A̱lyiat A̱gwaza na a̱ni bah. Á̱ ni̱ song a̱gwai a̱tuk mam byin Yesu na kuzang a̱lyia̱ ma̱ a̱tuk mam 25 mi̱ Zwat Swak ma̱ng Sweang.[j] Á̱ ni̱ cyin kpaat nggu hu da̱ a̱team a̱khwu ka ma̱ a̱tuk mam A̱sham A̱tuk Juma kikya a̱wot ta̱ngam nggu ka ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni ma̱ a̱tuk mam A̱tuk Ladi Ita ka. Ka̱la̱nda ji nang á̱ swak nnyia̱ ma̱ng a̱nji—da̱nang a̱lyia̱ a̱fwun ka yet 2022 AD/CE a̱ni—byia̱ a̱tyin nji di̱ mam byin Yesu hu hwa nang á̱ ku tyan a̱ni gbangbang.[34][k]

Á̱ bu cyin Yesu mi̱ nkhwi nghyang. Mami Khwikpaa̱pyia̱, á̱ kyiak Yesu (nang á̱ ku ngyei ma̱ng a̱lyoot Kuran nggu ka ʿĪsā) nang a̱ta̱m a̱kwonu A̱gwaza a̱ ku bai a̱zanson a̱ngaan ka ma̱ng a̱tyusan wu.[l] Á̱kpaa̱pyia̱ ba nwuak a̱cucuk nyia̱ fi̱ng nggwoneam ka̱ ka̱n nwai lyen a̱tyok a̱ni hwa ku byin Yesu, a̱wot da̱ nggu, a̱ nwai yet A̱gwaza ku nggwon A̱gwaza.[41][42] Kuran ji ntak nyia̱ Yesu du tak nyia̱ nggu a̱ neet Ma A̱gwaza tswazwa kya a̱ni bah.[43] Á̱kpaa̱pyia̱ ma̱ a̱di̱di̱t nwai nwuak a̱cucuk nyia̱ á̱ ku hyat Yesu ku á̱ kpaat nggu da̱ a̱team a̱khwu, a̱wot A̱gwaza si̱ ta̱ngam nggu ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni a̱ si̱ kin nat ma̱ng a̱nggu Tswazwa ma̱nang gu ni̱ nswuan a̱ni bah.[44] Da̱ a̱kwonu a̱kya, Khwiyahuda lak nwuak a̱cucuk hu nyia̱ Yesu wa ku yet a̱tyusan (ku ma̱siya) wu nang á̱ ku nfwuong bai nggu hu a̱ni, a̱wot ba̱ ya fwuang nyia̱ da̱ nggu, a̱ du nhyat shei mi̱ shei á̱zanson a̱tyusan hu bah, ba̱ si̱ kin mbeang nyia̱ da̱ nggu, a̱ ku neet Ma A̱gwaza tswazwa kya bah a̱wot da̱ nggu, a̱ ku ta̱ngam ma̱ng swuan ma̱ á̱niet ba̱ ka̱n kwi a̱ni bah.[45]

A̱lyoot[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Di̱ nyia̱ fi̱p ma̱ng cong a̱gogo hu kyiak neet di̱ fam a̱za a̱zayak hu: A̱biru, A̱ramik, Helen, Lati̱n, ma̱ng Nggi̱li̱t bwan-lyuut a̱lyoot Yesu ka

A̱yaataada a̱lyoot[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

A̱tsak a̱tyu A̱yahuda di̱n jen Yesu ji ku byia̱ a̱lyoot a̱nyiung kya ma̱nyin, di̱n jen jhyang "a̱fai [a̱lyoot a̱tyia̱]" ni̱ ntung, ku a̱lyoot a̱keang a̱yin ka.[18] Mat a̱nia wa, mi̱ La̱p A̱nu Fai hu, á̱ ku yei Yesu da̱ a̱ka̱nyiung "Yesu a̱tyu Na̱za̱ra̱t" wa.[lower-alpha 4] Á̱kpa̱ndang swat Yesu ba mi̱ Na̱za̱ra̱t ku yei nggu "kapinta wu, a̱fai Ma̱ryamu ma̱ng a̱na̱nyiuk Yakubu ma̱ng Isuu ma̱ng Yahuda ma̱ng Siman", "a̱fai kapinta wu", ku "a̱fai Isuu"; Mami A̱sham Nkhang Yoona ka, nggwon ta̱m Yesu Filibut ku yorong nggu "Yesu a̱fai Isuu neet mi̱ Na̱za̱ra̱t".

Ya̱fang[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

  1. 1.0 1.1 Vermes 1981, pp. 20, 26, 27, 29.
  2. Ehrman 2011, p. 285.
  3. Burridge, Richard A.; Gould, Graham (2004). Jesus Now and Then. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 34. ISBN 978-0-8028-0977-3.
  4. Price, Robert M. (2009). "Jesus at the Vanishing Point". In Beilby, James K.; Eddy, Paul R. (eds.). The Historical Jesus: Five Views. InterVarsity. pp. 55, 61. ISBN 978-0-8308-7853-6. Archived from the original on 7 September 2015. Retrieved 14 August 2015.
  5. Sykes, Stephen W. (2007). "Paul's understanding of the death of Jesus". Sacrifice and Redemption. Cambridge University Press. pp. 35–36. ISBN 978-0-521-04460-8.
  6. Grant, Michael (1977). Jesus: An Historian's Review of the Gospels. Scribner's. p. 200. ISBN 978-0-684-14889-2.
  7. Van Voorst 2000, p. 16.
  8. Baden, Candida Moss (5 Zwat Swak 2014). "So-Called 'Biblical Scholar' Says Jesus a Made-Up Myth". The Daily Beast.
  9. Powell 1998, pp. 168–73.
  10. Bart D. Ehrman. Historical Jesus. 'Prophet of the New Millennium'. Archived 23 Zwat Jhyiung 2019 at the Wayback Machine Course handbook, p. 10 (Lecture Three. V. B.) The Teaching Company, 2000, Lecture 24
  11. Sanders 1993, p. 57.
  12. James Orr, ed. (1939). "International Standard Bible Encyclopedia Online". Wm. B. Eerdmans Publishing Co. Archived from the original on 17 Zwat A̱ni̱nai 2016. Retrieved 30 Zwat A̱natat 2016.
  13. 13.0 13.1 Levine 2006, p. 4.
  14. Charlesworth, James H. (2008). The Historical Jesus: An Essential Guide. p. 113. ISBN 978-1-4267-2475-6. Archived from the original on 8 Zwat Swak 2020. Retrieved 29 Zwat Tsat 2017.
  15. Sanders 1993, p. 11.
  16. Sanders 1993, pp. 11, 14.
  17. Dunn, James D.G. (2013). The Oral Gospel Tradition. Wm. B. Eerdmans Publishing. pp. 290–91.
  18. Ghyuap di̱n tyan: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Britannica


Ghyuap di̱n tyan: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found