Muwamet

Neet di̱ Wikipedia

Muwamet (A̱rabi̱k : مُحَمَّد, A̱ri̱meniya: Muḥammad; Shong (a̱lyem): /moʊˈhɑːməd/; A̱rabi̱k: [mʊˈħæm.mæd]; c. 570 – 8 Zwat A̱taa 632 CE) ku yet Khwikpaa̱pyia̱ A̱rap, swatbyia̱, ma̱ng kwak-a̱son si̱yasa ma̱ng a̱ ku ntei a̱musulumi̱. Si̱sak myiam nkpat, ku yet a̱tam a̱kwonu A̱gwaza nang A̱gwaza nyia̱ nggu a̱ma̱bwoi da̱nian gu ka nyia̱ tyiat ma̱ng nwak cucuk da tyiat tyai-a̱zanson si̱ A̱damu, Ibrahim, Musa, Yesu, ma̱ng A̱yaatam a̱kwonu A̱gwaza a̱ghyang. Á̱ shyim nggu nang nggu wa ngyet A̱tam A̱yaatam a̱kwonu A̱gwaza ntsa mami Khwikpaa̱pyia̱, dudung ma̱ng Kuran ma̱ng tyiat ma̱ng nyian nggu hu nang ba nkpaat a̱tyin a̱cucuk si̱ Khwikpaa̱pyia̱.

Muwamet
مُحَمَّد
"Muwamet, a̱tam A̱gwaza"

A̱lyuut á̱nunwai nsi̱ A̱li khwi a̱tam na mi̱ Medi̱na

Kyang nyiat
Byin c. 570 CE (53 BH)


Mecca, Hejaz, A̱ri̱bi̱ya

khwui 8 Zwat A̱taa 632 CE (11 AH; ndyia̱ 61–62)


Medina, Hejaz, A̱ri̱bi̱ya

A̱vwufwung Green Dome ma̱ng Tutu kpaa̱pyia̱ A̱tam, Medi̱na, A̱ri̱bi̱ya

24°28′03″N 39°36′41″E

A̱byii̱k Li Á̱nyiuk Muwamet ba
Mman Li mman Muwamet na
A̱nietmbyin
Á̱ lyem nang A̱tyokpaat Khwikpaa̱pyia̱
Lilyoot ghyang
  • Rasul Allah (' A̱tam si̱ A̱gwaza')
  • Li lilyoot ma̱ng lilyoot si̱ Muwamet
Á̱na̱nyiuk
  • Ahl al-Bayt ('A̱tyia̱ mali wu')
  • li a̱kwon Mali Muwamet
A̱lyoot A̱ri̱bi̱k
Kyang nyiat

(Ism)

Muḥammad

مُحَمَّد

A̱kpa̱nda̱ng za

(Nasab)

Ibn ʿAbd Allāh ibn ʿAbd al-Muṭṭalib ibn Hāshim ibn ʿAbd Manāf ibn Quṣayy ibn Kilāb

ٱبْن عَبْد ٱللَّٰه بْن عَبْد ٱلْمُطَّلِب بْن هَاشِم بْن عَبْد مَنَاف بْن قُصَيّ بْن كِلَاب

Teknonymic

(Kunya)

Abū al-Qāsim

أَبُو ٱلْقَاسِم

Epithet

(Laqab)

Khātam al-Nabiyyīn ('Seal of the Prophets')

خَاتَم ٱلنَّبِيِّين

Á̱ ku byin Muwamet tyan mi̱ CE 570 mi̱ Ma̱ka. A̱ ku yet a̱fai A̱bdullah ibn Abd al-Muttalib ma̱ng A̱mi̱na bint Wahb. A̱tyia̱ nggu wu, Abdullah, a̱fai Quraysh A̱gwamnwap Abd al-Muttalib ibn Hashim, ku khwu di ba̱nzwat a̱wot á̱ byin Muwamet. A̱yang nggu wu A̱mi̱na ku khwu nang gu si̱ ngyet Zwat Á̱taa, a̱ ghwon Muwamet nang A̱kuna̱k. A̱ ku shi ma̱ng cok mbwak A̱tyia̱-a̱khwop nggu kya, Abd al-Muttalib, ma̱ng a̱tyia̱feang gu, Abu Talib. A̱ka̱lyia̱ na chobai, di̱njen-di̱njen a̱ ni̱ ghyuai a̱pyia̱ gu mami kuu ghyang á̱ yei Hi̱ra da̱nian nyan Naai A̱gwaza gba̱mgba̱m. Nang gu ku ngyet A̱lyia̱ 40, shyimtat a̱lyia̱ si̱ 610 CE, Muwamet si̱ nwuak nkhyang nyia̱ Jibi̱ra̱lu bai da a̱vwuo gu di̱n njen nang gu nshyia̱ ma̱ng Kuu hu a̱ni a̱wot a̱ si̱ shyia̱ a̱ma̱bwoi ntsa da̱vwou A̱gwaza. Mi̱ 613, Muwamet si̱ nwo tyiet tyai-a̱zanson hu ni kpasai, a̱ shei nyia̱ "A̱gwaza yet a̱nyiung", su a̱hwa si̱ swak "tyiswatnyinyang" (islām) da A̱gwaza (Allah) wa yet a̱cucuk nvak nswuan (dīn), ma̱ng su a̱hwa a̱ ku yet A̱tam akwonu A̱gwaza ma̱ng a̱tyofwointam si̱ A̱gwaza, tai A̱tam a̱kwonu A̱gwaza a̱ghyang mi̱ Khwikpaa̱pyia̱.

A̱nietkhwi Muwamet ba di̱n ntsa ku shi a̱kpa bah, ma̱ng ba ku fa̱k-a̱bung neet di̱ a̱ka̱cyiat ma̱ka si̱ a̱khwukhwop a̱ka̱lyia̱ 13. Ba̱ ka shwot ya a̱son ma̱ng fwat, a̱ si̱ tam a̱ghyang ma̱ a̱nietkhwi nggu ba nat A̱bisi̱ni̱ya mi̱ 615, á̱ si̱n shya gu ma̱ng a̱nietkhwi si̱ sang neet ma̱ka si̱nat Medi̱na (di̱n jen a̱ ja á̱ lyen mba nang Yathrib) jenjhyang mi̱ 622. A̱ tung ka ni, a̱ Hijrah ba, tyi nyan da ntsa a̱ si̱ ka̱landa̱ Khwikpaa̱pyia̱, á̱ bu lyen nhu meang nang Ka̱la̱nda Hijri. Mi̱ Medi̱na, Muwamet munpyi̱pyia̱ nnwap tafa cam si̱ Medi̱na. Mi̱ Zwat Swak ma̱ng Sweang 629, li̱lyim ndyia̱ a̱nanaai á̱ shya di̱ kwan jhya ma̱ng nnwap Maka, Muwamet si̱ tung a̱nietzwang si̱ 10,000 A̱kpat si̱ bwak a̱wot ba̱ si̱ tat ma a̱keang si̱ Maka ka. Zwang ji ku naat di̱ mi̱n sang a̱gwolung, a̱wot Muwamet san a̱keang ka ma̱ng waam a̱sok ma̱da̱dai. Mi̱ 632, zwát ma̱da̱dai nang á̱ si̱ mbwok neet tutu byiat saak, a̱ si̱ kwa zwan a̱wot a̱ si̱ khwu. Ma̱ng jen a̱khwu nggu ji, a̱lyiak bibyin A̱ri̱bi̱ya a̱ghyang si bwak nang Khwikpaa̱pyia̱.

Tyai-azanson (ayat) nyia̱ Muwamet shyiat nkhyang hat si̱ tat a̱khwu zwunzwuo Kuran, a̱su nang A̱kpa kyiak di̱ yong a̱lyiat " A̱lyiat A̱gwaza" zang hu hwa nang Khwikpaa̱pyia̱ si̱ ntyifwuo. Zan ma̱ng Kuran ji, tyiet ma̱ng ntam Muwamet (sunnah), shya mi̱ nkhyang nang á̱ seang (hadith) ma̱ng mi̱ nkhyang a̱chet nggu (sīrah), á̱ bu bang na nang a̱kwonu a̱tyin cam Khwikpaa̱pyia̱.

A̱tyin Tyai Nkhyang A̱chet[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

kuran[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Kwambwat Kuran hu wa yet a̱ka̱wa̱tyia swanga̱lyiat Nkhwikpaa̱pyia̱. A̱kpat nwuak a̱cucuk nang ku yong a̱kwonu swangà̱lyiat A̱gwaza ja a̱sai-a̱tam Ji̱bi̱ralu ku nbai da vwuo Muwamet a̱ni. Á̱ jhyuk Kuran ji ntswa jhyung "A̱tam A̱gwaza" a̱tyu nang á̱ nfa nyia̱ nggu yet Muwamwet mi̱ la̱mba zhwuzhwuo ji. Swangá̱lyiat Kuran na meang si̱ tyan si̱sa a̱nietkhwi ji mi̱ Yathrib lilyim nang a̱kuraisi̱wa ba ku nfin mba a̱ni, a̱wot a̱nia a̱ lai hyia ta̱ngkai myim ma̱ng A̱khwot Á̱kwop a̱ ya-a̱nywuan nang A̱kpat shya a̱ni ma̱ Ba̱dare

mentions military encounters such as the Muslim victory at Badr


A̱ri̱bi̱ya á̱ si̱ Shya Khwikpaa̱pyia̱[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Shichet[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

A̱li[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Gado[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Bunwuan[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]

Nkyang ma̱mi[jhyuk | jhyuk a̱tyin ka]